Tlenki azotu - dlaczego powinniśmy redukować ich ilość w powietrzu?
Informacje ogólne dot. tlenków azotu
Tlenki azotu są jednymi z najgroźniejszych zanieczyszczeń atmosfery. Przede wszystkim występują w postaci dwóch tlenków: tlenku azotu (NO) oraz dwutlenku azotu (NO2). Tlenek azotu posiada zdolność do wszystkiego utleniania się do NO2.
Tlenki azotu bardzo łatwo emitowane są do atmosfery w wyniku procesu spalania, w obecności tlenu i wysokich temperatur. Do głównych źródeł emisji tlenków azotu można zaliczyć:emisję w wyniku naturalnych procesów, takich jak wybuchy wulkanów, wyładowania elektryczne, czy aktywność mikroorganizmów oraz emisję w wyniku działalności człowieka (antropogeniczna):
> energetyka przemysłowa – spalanie paliw, w wyniku których otrzymuje się energię cieplną,
> transport – w wyniku utleniania azotu obecnego w paliwach do silników samochodowych w procesach wymagających zastosowania wysokich temperatur (procesu wielkopiecowego w hutnictwie żelaza, procesu martenowskiego i konwertorowego),
> przemysł chemiczny - w procesach syntezy organicznej, wymagającej użycia kwasów azotowych, w procesach tworzenia nawozów azotowych, podczas produkcji niektórych kwasów, czy materiałów wybuchowych.
Oddziaływanie tlenków azotu
Tlenki azotu są szczególnie niebezpieczne dla organizmu ludzkiego. Działają drażniąco w kontakcie ze skórą, oczami. Są bardzo toksyczne, Tlenki azotu w 60% wchłaniają się w górnych drogach oddechowych a pozostała część dociera do pęcherzyków płucnych. W drogach oddechowych reagują one z parą wodną tworząc kwas azotawy i azotowy. W dolnych drogach oddechowych działają jako utleniacze na białka, jak również wykorzystując swe właściwości redukujące powodują uszkodzenie tkanki płucnej. Przewlekła ekspozycja zawodowa sprzyja prawdopodobnie rozwojowi przewlekłych zapaleń oskrzeli i rozedmy płuc. Ponadto sugeruje się zwiększoną podatność na infekcje dróg oddechowych w tej grupie narażonych.Tlenki azotu w atmosferze bardzo łatwo ulegają reakcji w wodą, tworząc kwaśne deszcze. W zasadniczym stopniu zmienia to pH opadającego deszczu. Może powodować to wiele trudno odwracalnych szkód, m.in. od korozji metali, do degradacji środowiska (niszczenie lasów, zakwaszenie gleby oraz zbiorników wodnych). Ponadto tlenki azotu obecne w atmosferze posiadają zdolność do tworzenia smogu fotochemicznego, powstającego w słoneczne dni przy dużym natężeniu ruchu ulicznego. W wyniku obecności tlenków azotu oraz węglowodorów (emitowanych z transportu samochodowego), pod wpływem światła dochodzi do powstania mieszaniny trujących gazów (m.in. ozonu, formaldehydu, nadtlenku wodoru), powodując trudności z oddychaniem.Źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
- obniżają odporność organizmu na infekcje bakteryjne ;
- działają drażniąco na oczy i drogi oddechowe;
- przyczyniają się do zaburzeń w oddychaniu ;
- powodują choroby alergiczne (m.in. astmę);
- są prekursorami powstających w glebie związków rakotwórczych i mutagennych ;
- wpływają na obniżenie odporności na infekcje, rozwój chorób układu krwionośnego, a także nowotworów – zwłaszcza piersi oraz płuc;
- w połączeniu z gazowymi węglowodorami tworzą w określonych warunkach atmosferycznych zjawisko smogu fotochemicznego (tzw. letniego). Z punktu widzenia powstawania smogu znaczenie mają tylko dwa: tlenek azotu (NO) i dwutlenek azotu (NO2).
Polecamy publikację: Kompendium wiedzy o zanieczyszczeniu powietrza pyłem zawieszonym w Polsce