We Wrocławiu trwają Dni Odry. Organizatorem jest miasto Wrocław. Oprócz pikników i koncertów odbywają się także trzy merytoryczne dyskusje. Pierwsza z nich już za nami. Byli aktywiści, przedstawiciele korporacji, nauczycielki, które na co dzień pokazują uczniom, co to znaczy ekologia w praktyce.
Czytając tekst, dowiesz się, co o Odrze myślą ludzie, którzy codziennie się z nią stykają, czy uczniowie rozumieją ekologiczne postawy, jaka jest rola korporacji w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego, i najważniejsze, czy psy mogą pływać w Odrze?
To nie jest katastrofa?
Odra to ważny temat. Rok temu tony śniętych ryb było wywożonych kontenerami.
Waldemar Rybicki, Stowarzyszenie Absolwentów TŻŚ mówi: – To może podniosę temperaturę dyskusji. Mówicie Państwo o śniętych rybach. Przede wszystkim, to co się wydarzyło rok temu, to nie była katastrofa. (red. sala po tych słowach na chwilę zamarła). To nigdy nie było katastrofą i proponowałbym w ogóle unikać takiego określenia. Zdarzyła się bardzo zła rzecz, a wynika to właśnie z tego, w jaki sposób podchodzimy do rzeki. Doprowadziliśmy rzekę do takiego stanu, że w ubiegłego roku temperatura wody w starorzeczach dochodziło do 30 stopni, a w rzece płynącej do 27 stopni. Od 40 lat nie szanujemy rzeki, a to, co się dzieje, jest tego konsekwencją.
I po tych słowach dyskusja o Odrze nabrała innego tempa. Głos przejął Krzysztof Bojda z Fundacji Hobbit, który uczy młodzież żeglowania: – Na przystani już pływają martwe ryby (red. jest maj, nie ma jeszcze upałów). Zastanawiam się, kto za to odpowiada. Ktoś mi zabiera narzędzie do fajnej pracy edukacyjnej i wychowawczej. Niedaleko Polski, w Bornholmie dzieciaki wskakiwały do krystalicznie czystej wody, natomiast ja wychodząc dziś z przystani, byłem zdumiony, jak po pływaniu w wodzie bardzo brudna jest motorówka. Dzieci musiały poświęcić dużo czasu, żeby ją wyczyścić. Ręce opadają — woda to życie, jak wytłumaczyć rządzącym, że w Odrze bobry ślepną od tych wszystkich zanieczyszczeń?
Na koniec debaty dopytałam Pana Waldemara Rybickiego, dlaczego uważa, że zeszłoroczna sytuacja na Odrze nie jest katastrofą. Powiedział, że katastrofa jest nagła (np. spada samolot), a sytuacja na Odrze pogarszała się z roku na rok. Pogarszało się, pogarszało, wszyscy widzieli i wiedzieli, a mimo to nikt nic nie zrobił. Kto odpowie na pytanie: Co dalej? Jak sprawić, by Odra miała szansę być znowu krystaliczna?
Uczniowie uczą nas!
Wśród prelegentek były także dwie nauczycielki z VI LO we Wrocławiu — pani Agata Juzyk i Justyna Korczyńska.
– Znam rozwiązanie! – mówi Agata Juzyk. – Jedyna ścieżka to edukowanie dzieci i młodzieży. Niektórzy z nich niedługo będą mogli głosować. Dzięki temu, że wspólnie wykształcimy obywatelskie postawy, nie tylko pójdą na wybory, ale też jest duża szansa, że przeczytają program wyborczy, i wybiorą np. kandydata na posła, który wspiera rozwój zielonej energii. Jeżeli będą wiedzieli, czego chcą, to wymyślą, jak to zrobić. Chodzi jednak o to, żeby nabywali kompetencje, które rzeczywiście pozwolą się im odnaleźć w świecie. I nie chodzi o to, żeby wkuć i zapomnieć, ale żeby zrozumieć i realizować. Niech się z nami nie zgadzają, niech z nami dyskutują, ale jeśli nie zakorzenimy w nich sprawczości, nie odbudujemy relacji z naturą, to nie widzę pozytywnego scenariusza dla ludzkości.
Justyna Korczyńska: – Jeżeli zrobimy 70 000 małych kroków, później 100 000, i potem jeszcze więcej, to to będzie miało znaczenie, czy pójdę na wybory, czy podniosę papierek, czy to ja zgłoszę naruszenie środowiskowe? Młodzież zaczyna odkrywać obszary, w których może działać. Widzą, że ważne jest działanie, ale ważne jest też działanie na większą skalę. I mówimy tu nie tylko o parlamentarnych wyborach, ale o naszych lokalnych, np. do rad osiedla, do samorządu. Uczymy ich, nie tylko mówiąc, ale poprzez nasze postawy, czyli jeśli mówię, że trzeba podnieść papierek, to nie pokazuje palcem, ale się schylam i podnoszę.
Bankowcy kalkulują. Odra się liczy!
Katastrofa na Odrze
Rok temu w lipcu 2022 roku rybacy zaczęli znajdować pierwsze zdechłe ryby. Później wywożono tony zmarłych ryb. Tony! Ta katastrofa poruszyła całą Polską. I rozpoczęła ważną dyskusję o roli rzeki. Dlaczego zgadzamy się, by rzeki w Polsce były tak brudne? Wszystko to spowodowało, że o tym naturalnym skarbie natury zaczęli wypowiadać się badacze, ekolodzy, ale też mieszkańcy miast. Co było przyczyną katastrofy? Trzy różne raporty, pokazują inne przyczyny.
Według polskiego raportu, zakwit inwazyjnych glonów może być główną przyczyną tragedii. Nie jest to jednak pewne, ponieważ naukowcy przyznają, że obecność gatunku Prymnesium parvum w wodzie Odry jest zaskoczeniem. Odkrycie to sprawia, że istnieje ryzyko ponownego wystąpienia masowego zakwitu tych glonów, co stanowi zagrożenie dla ekosystemu rzeki.
Niemieccy badacze, podobnie jak polscy, potwierdzają obecność złotej algi, ale wskazują na związane z nią nagłe zasolenie wody jako przyczynę. Zasolenie wody na rzece Odrze wymaga dalszych badań i wyjaśnienia przez stronę polską.
Raport Greenpeace ujawnia jeszcze bardziej niepokojącą prawdę. Kopalnie i zakłady przemysłowe w Polsce kontrolowane są tylko na papierze, co oznacza, że nikt nie monitoruje kompleksowo zrzutów ścieków do rzek. Woda w Odrze jest skażona substancjami toksycznymi, a obecność metali ciężkich w osadach dochodzi do niebezpiecznych dla organizmów wodnych poziomów.
Rzeka Odra, kiedyś pełna życia i bogactwa, teraz boryka się z tymi niezwykle trudnymi problemami. Wysokie temperatury, zasolenie wody, niski stan wody i działalność człowieka składają się na prawdziwy koktajl śmierci.
10 ciekawostek o rzecze Odra
Długość i przebieg: Rzeka Odra ma długość około 854 kilometrów na terenie Polski, a jej całkowita długość wynosi około 1 072 kilometrów. Przepływa przez Czechy, Polskę i Niemcy, a następnie uchodzi do Morza Bałtyckiego.
Granica państwowa: Rzeka Odra pełni funkcję granicy między Polską a Niemcami na odcinku o długości około 187 kilometrów.
Wielość dopływów: Odra posiada wiele dopływów, m.in. Nysę Łużycką, Wartę, Widawę, Kwisę, Małą Panew oraz wiele innych mniejszych strumieni i rzek.
Międzynarodowe znaczenie: Rzeka Odra odgrywa ważną rolę w transporcie towarów między krajami Europy Środkowej i Zachodniej. Jest wykorzystywana jako droga wodna dla statków towarowych, co umożliwia przewóz towarów na duże odległości.
Powodzie: Rzeka Odra była wielokrotnie dotknięta powodziami, z których najbardziej znana to Powódź Stulecia w 1997 roku. Powodzie te spowodowały znaczne zniszczenia na obszarach przyległych do rzeki.
Rewitalizacja i renaturyzacja: W ostatnich latach prowadzone są działania mające na celu rewitalizację rzeki Odra i przywrócenie naturalnych procesów ekologicznych. Renaturyzacja brzegów rzeki i odtworzenie siedlisk przybrzeżnych przyczyniają się do ochrony bioróżnorodności i przywrócenia naturalnego charakteru rzeki.
Rzeka kultury: Rzeka Odra jest często określana jako „rzeka kultury”, ze względu na swoje historyczne znaczenie dla rozwoju miast, takich jak Wrocław, Głogów, Zielona Góra i Szczecin. Rzeka jest otoczona licznymi zabytkami, które świadczą o bogatej historii regionu.
Spotkanie trzech państw: W miejscowości Ostrava-Kunčičky w Czechach, rzeka Odra spotyka się z dwoma innymi rzekami – Ołszyną i Opawą. To unikalne miejsce, gdzie można symbolicznie stanąć w trzech państwach jednocześnie.
Rekreacja i turystyka: Rzeka Odra oferuje wiele możliwości rekreacyjnych i turystycznych, takich jak spływy kajakowe, wycieczki łodzią, piesze i rowerowe szlaki wzdłuż brzegów oraz liczne imprezy i festiwale organizowane nad rzeką.
Odra jako źródło wody pitnej: Wrocław, jako miasto położone nad Odrą, wykorzystuje tę rzekę jako jedno z głównych źródeł wody pitnej dla swoich mieszkańców. Woda z Odry jest poddawana procesom oczyszczania i dezynfekcji przed dostarczeniem do sieci wodociągowej miasta.
Czy psy mogą pływać w Odrze?
CDN.
